Giải Oan Cho Đậu Nành Phần 1

Trước những thông tin trôi nổi, thiếu căn cứ khoa học được chia sẻ trên Facebook, nay mình quyết định viết một serie bài viết về đậu nành. Mong với những thông tin từ các nguồn chính thống và khoa học, mọi người sẽ có cái nhìn đa chiều về đậu nành, đồng thời giải tiếng oan bấy lâu nay cho loại thực phẩm thú vị, với nhiều dưỡng chất phong phú.

Oan Sai #1: Đậu Nành Ảnh Hưởng Tiêu Cực Đến Sức Khoẻ Nam Giới

Mình chọn tiêu đề này cho bài viết đầu tiên vì cuộc sống của mình không thiếu những lần phải nghe đến nó. Lúc mình bảo mẹ mình ăn chay, mẹ liền dặn đừng ăn nhiều đậu phụ quá không lại vô sinh đấy. Lý do đằng sau là đậu phụ là thực phẩm phổ biến của người ăn chay theo thực đơn “truyền thống” ở Việt Nam. Niềm tin rằng ăn đậu phụ, uống sữa đậu nành gây vô sinh thì quá đỗi phổ biến rồi, mẹ mình không phải là trường hợp riêng biệt gì cho cam. Ngoài vô sinh ra, thiên hạ còn đồn thổi chuyện đàn ông ăn đậu nành rồi “mọc vú” này nọ.

Không có lửa làm sao có khói?! Vậy hiểu lầm tai hại này bắt nguồn từ đâu? Câu trả lời là đậu nành có chứa phytoestrogens (cụ thể là isoflavones), có thể hiểu là “estrogen” của thực vật. Estrogen là hormone thường được gắn với phụ nữ nhưng thực tế, cả nam giới và nữ giới đều có chứa hormone này trong cơ thể. Cả nam giới và nữ giới đều sản xuất loại hormone này, dĩ nhiên ở nữ giới sẽ cao hơn. Tóm lại, estrogen đóng vai trò quan trọng đối với cả nam giới và nữ giới.

Quay lại với phytoestrogens. Hợp chất này không chỉ tìm thấy trong đậu nành mà còn trong rất nhiều loại thực phẩm lành mạnh và phổ biến khác trong thực đơn hàng ngày của chúng ta. Gần như tất cả thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều có chứa phytoestrogens, với liều lượng từ ít tới nhiều. Có 4 loại phytoestrogens phổ biến được nghiên cứu là:

• Lignans: Loại này được tìm thấy ở các thực phẩm giàu chất xơ như các loại hạt, ngũ cốc, trái cây, cây thuộc họ berries (trong đó có thể kể đến như táo, cà rốt). Hạt lanh (flaxseed) là loại thực phẩm chứa nhiều loại hợp chất này.
• Isoflavones: Hợp chất này được nghiên cứu nhiều nhất. Nó được tìm thấy nhiều ở đậu nành và các loại đậu, hạt khác (như đậu lăng chẳng hạn), nhưng đồng thời chúng cũng từng được tìm thấy ở ngũ cốc, các loại berries và rượu nho.
• Resveratrol: Loại này được tìm thấy trong hoa quả, ngũ cốc, sô cô la và lạc.
• Quercetin: Loại này được tìm thấy phổ biến ở hoa quả, rau củ hay ngũ cốc.

Vậy nên để loại bỏ hoàn toàn phytoestrogens khỏi thực đơn của bạn, có lẽ phải bạn sẽ phải nhịn đói rồi. Đa số nghiên cứu đồng ý với những lợi ích về sức khoẻ mà phytoestrogens mang lại. Có một số nghiên cứu thì có lo ngại rằng liều lượng quá cao phytoestrogens sẽ ảnh hưởng đến cân bằng hormone trong cơ thể chúng ta. Nhưng với những chế độ ăn phổ biến hiện giờ thì chúng ta không cần lo lắng. Phytoestrogens có sự tương đồng nhất định với estrogen nhưng sự tương tác của nó với cơ thể chúng ta yếu hơn nhiều nếu so với estrogen.

Dĩ nhiên, với mỗi loại phytoestrogens thì phản ứng với cơ thể của con người chúng ta chưa chắc đã giống nhau. Vì sự phổ biến và những tranh cãi xung quanh đậu nành mà isoflavones là hợp chất được nghiên cứu nhiều nhất với nhiều nghiên cứu cho ra nhiều kết quả khác nhau.

Quay lại về với đậu nành và isoflavones. Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, không có sự liên hệ rõ ràng giữa tiêu thụ đậu nành (cụ thể hơn là isoflavones nói riêng và phytoestrogens nói riêng) có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ sinh lý của nam giới. Hay nói cách khác, việc tiêu thụ đậu nành không hề ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ nam giới nói chung. Nếu bạn thực sự lo ngại về phytoestrogens thì mối lo của bạn nên là sữa bò và các thực phẩm từ sữa bò, vì trong sữa bó mới chứa estrogen “thực thụ”. Tuy vậy, chưa có nghiên cứu cụ thể liên hệ giữa những vấn đề sức khoẻ nam giới với việc tiêu thụ sữa bò cả.

Nguồn nghiên cứu:

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19919579
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19524224
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11352776

Đã từ lâu, đậu nành là thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong văn hoá ẩm thực của nhiều nước Á Đông, trong đó có Việt Nam: đậu phụ, sữa đậu nành, nước tương, tempeh, miso, natto etc. Tổng kết từ nhiều nghiên cứu của Đại học Harvards cho thấy việc tiêu thụ đậu nành hoặc có ảnh hưởng tích cực hoặc ảnh hưởng trung tính tới sức khoẻ của con người, cả nam và nữ giới. Quan sát cho thấy, ở các nước châu Á, lượng tiêu thụ đậu nành cao hơn hẳn so với các nước Á Châu, tỉ lệ những bệnh như ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt còn thấp hơn. Vì vậy ở phần tiếp theo, mình sẽ nói tiếp về mối liên hệ giữa đậu nành và ung thư.

Nguồn: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/soy/

Guideline dinh dưỡng 2015-2020 của USDA (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ) và HHS (Bộ Y Tế và Dịch Vụ Nhân Sinh Hoa Kỳ), đậu nành được khuyến nghị là một trong nhiều nguồn protein cho cả ngừoi ăn chay và ngừoi không ăn chay. Hoặc tương tự với guideline của Canada. Tựu chung lại, nếu bạn ăn một chế độ phong phú và đậu nành là một phần trong đó thì không có gì cần lo lắng cả.

Nguồn:

• https://health.gov/dietaryguidelines/2015/guidelines/
• https://health.gov/dietaryguidelines/2015/guidelines/chapter-1/key-recommendations/
• https://health.gov/dietaryguidelines/2015/guidelines/appendix-5/
• https://food-guide.canada.ca/static/assets/pdf/CDG-EN-2018.pdf

Có thể bạn sẽ thích

• Sự Thật Về Tảo Spirulina và Vitamin B12
• Gluten Là Gì? Liệu Dung Nạp Gluten Có Hại Cho Sức Khoẻ Của Bạn Không?
• Video Bún Riêu Thuần Chay