Cuộc sống hiện đại của chúng ta vốn tồn tại nhiều nghịch lý, một trong số đó là đồ đạc ngày càng nhanh hỏng. Như cái chảo chống dính, dùng mấy hồi là xước lớp phủ, chảo bị sát và trở nên vô dụng trong việc chiên rán. Vậy là người ta lại quay về với những điều xưa cũ. Họ tìm về với cái sự chắc chắn, mộc mạc, đôi phần nặng nề của chiếc chảo gang. Có người nói với mình rằng, chảo gang được dùng trong gia đình họ qua nhiều thế hệ. Chỉ cần chút công sức, chảo cũ lại như mới.
Trong khuôn khổ của bài viết này, mình muốn chia sẻ với mọi người về chảo gang, từ chính kinh nghiệm sử dụng của bản thân. Để ta thêm hiểu và thêm yêu sự cũ kĩ tuyệt vời này.
1. Cấu tạo và đặc điểm cơ bản
Chảo gang – tên Tiếng Anh là Cast Iron (Pan/Skillet), được làm từ hợp kim sắt-carbon, mà ở Việt Nam mọi người hay gọi là gang, với hàm lượng carbon lớn hơn 2%. Loại chảo gang được mọi người ưa dùng và sử dụng phổ biển được làm từ gang đen. Loại này thường có trọng lượng nặng, có tính giữ nhiệt tốt và phân bổ nhiệt đều. Một trong nhưng điều khiến nhiều người còn băn khoăn, chính là trọng lượng của chảo. Tuy nhiên chính vì các đặc tính này mà chảo gang rất bền bỉ với thời gian. Dù bạn có bảo quản không tốt, để chảo bị rỉ, việc phục hồi cũng rất dễ dàng, mình sẽ nói ở phần sau.
2. Công dụng của chảo gang
Chảo gang được dùng trong việc nấu nhiều món ăn khác nhau, từ chiên xào đến làm đồ nướng. Mình thích nhất là tính giữ nhiệt và phân bổ nhiệt đều đặn của chảo. Trước mình có dùng chảo chống dính, thường phải để bếp ở nhiệt độ cao hơn, và nhiệt chỉ tập trung một phần ở lòng chảo, càng ra xa nhiệt càng bị hao hụt.
Một chiếc chảo gang, được tôi dầu (seasoning) tốt, có một lớp chống dính (coating) vừa hiệu quả lại không độc hại như nhiều loại chảo chống dính khác trên thị trường. Một điểm hay ho là lớp coating sẽ được “gia cố” qua các lần bạn dùng chảo nấu ăn với dầu mỡ. Mình hay dùng chảo gang để rán đậu, đậu vừa vàng đều, lại không bị sát chảo. Nhìn chung, loại chảo này cực kì phù hợp cho mục đích chiên rán. Bạn chỉ cần chú ý về việc tôi dầu sao cho đúng để chảo chống dính tốt nhất mà thôi. Ngoài chiên rán thì chảo có thể dùng làm các món xào, hầm, rang cơm, etc.
Được cấu tạo hoàn toàn từ gang chịu được nhiệt cao nên chảo được tận dụng làm các món bỏ lò. Mình hay tận dụng để nướng bánh mì. Bạn có thể dùng chảo làm khuôn nướng cả bánh gato hay một số món mặn khác.
Tụi chung lại, bạn dùng chảo làm món gì thì có thể dùng chảo gang để làm món đó. Nhưng bạn nên hạn chế nấu các món có nồng độ axit cao như sốt cà chua vì nguyên liệu làm nên chảo là hợp kim sắt-carbon. Dù vậy trong một số trường hợp, chảo của bạn được seasoning tốt, qua nhiều lần nấu nướng với lớp coating dày, bạn hoàn toàn có thể dùng chảo để làm các món kể trên.
Một công dụng nhỏ ít khi được đề cập đến, là việc nấu nướng bằng chảo gang, vô tình chung đưa một lượng sắt nhỏ vào khẩu phần ăn của gia đình bạn. Nếu bạn là người ăn chay và thuần chay, hoặc đang tìm cách bổ sung sắt thì chảo gang là dụng cụ bếp hoàn hảo cho bạn đấy!
3. Cách sử dụng và nấu nướng với chảo gang
Ở trên mình đã chia sẻ về công dụng của chảo gang. Vậy làm sao để sử dụng chảo một cách đúng đắn trong nấu nướng, trước và sau chế biến?!
- Trước khi chế biến
Trước khi chế biến, điều bạn cần lưu ý là vấn đề tôi dầu (seasoning) của chảo. Việc này có hơi cầu kì đôi chút nhưng vài tháng bạn mới phải làm một lần thôi, đừng lo. Để nấu bằng chảo gang, bạn nên hâm nóng chảo trên bếp trước khi cho dầu hay các nguyên liệu khác vào.
- Sau khi chế biến
Sau khi chế biến với chảo gang, bạn nên để chảo nguội bớt, chỉ còn ấm tay, trước khi vệ sinh chảo. Và bạn không nên xả nước lạnh vào chảo nóng, dẫn đến nứt vỡ chảo. Bản chất của chảo là làm từ gang, là hợp kim cứng nhưng giòn. Việc vệ sinh chảo gang hoá ra lại rất dễ. Bạn dùng nước nóng để rửa chảo nhé. Sau khi tôi dầu rồi, thì bạn không dùng dầu rửa bát cho chảo. Việc này sẽ làm mất lớp chống dính. Nước nóng là đủ, nếu vết bẩn cứng đầu, dùng thêm muối hột và giẻ ướt để cọ rửa nhé.
Sau khi rửa sạch, bạn dùng khăn lau thật khô để tránh chảo bị rỉ. Cất chảo ở nơi khô ráo cho lần dùng tiếp theo. Nếu bạn là người kĩ tính, sau mỗi lần dùng, bạn hãy thoa thêm một lớp dầu mỏng lên đều các mặt của chảo.
4. Cách bảo quản và tôi dầu cho chảo
Như mình đã đề cập ở trên, nếu vì một nguyên nhân nào đó, bạn không sử dụng chảo, bạn hãy thoa lên chảo một lớp dầu để bảo quản chảo nhé. Có lần mình không dùng chảo lâu mà quên không rửa kĩ nên chảo xuất hiện một số điểm gỉ sắt. Trong trường hợp này bạn nên làm gì?! Đơn giản lắm, bạn lấy dầu rửa bát pha loãng với nước ấm, rồi lau và cọ rửa cho hết lớp gỉ sắt. Tiếp đó tiến hành tôi dầu (seasoning) là xong xuôi, chảo lại như mới!
Cách tôi dầu (seasoning) cho chảo
Có 2 cách để tôi dầu cho chảo gang, dựa trên những dụng cụ bếp sẵn có. Cách thứ nhất, tối ưu nhất là dùng lò nướng. Cách thứ hai là dùng bếp.
- Tôi dầu (seasoning) bằng lò nướng
Sau khi mua chảo về, với loại không được tôi dầu từ nhà sản xuất, bạn rửa thật sạch với nước ấm và dầu rửa phát pha loãng. Rửa xong, bạn lau khô bằng giẻ sạch. Tiếp đó bạn thoa một lớp dầu lên toàn bộ bề mặt của chảo, từ lòng chảo đến tay cầm hay mặt sau. Tôi dầu không chỉ giúp chảo chống dính, mà còn bảo vệ chảo khỏi các tác nhân gây gỉ sét. Bạn bật lò và để nhiệt độ từ 180-200 độ C. Bạn chú ý không dùng loại dầu có điểm bốc khói quá cao, trên ngưỡng nhiệt ở trên. Bạn có thể linh hoạt sử dụng nhiều loại dầu khác nhau. Mình có đọc và biết được dầu hạt lanh là tốt nhất cho việc tôi dầu cho chảo.
Cho chảo vào lò, bạn nhớ để chảo nằm sấp mặt xuống nhé. Chảo to thì cần lò có dung tích lớn. Ví dụ mình dùng chảo đường kính 23cm, cần lò có dung tích ít nhất 42L trở lên. Bạn để chảo trong lò khoảng 1 tiếng. Sau đó lấy chảo ra, để nguội bớt, bôi thêm dầu, và lặp lại ít nhất 1 lần nữa. Theo mình bạn nên tôi dầu khoảng 3-4 lần. Cứ vài tháng hoặc khi nào bạn thấy chảo hết chống dính thì bạn làm lại quy trình tôi dầu như trên.
- Tôi dầu (seasoning) bằng bếp
Về cơ bản, quá trình tôi dầu giống như với lò nướng. Bạn cũng cần chú ý là thoa dầu toàn bộ bề mặt của chảo nhé!
5. Cách chọn chảo gang phù hợp với nhu cầu
Cách chọn chảo gang, mình đưa ra 2 tiêu chí cơ bản để lựa chọn.
Thứ nhất là hãng sản xuất. Chảo gang rất bền, nếu nó là gang chất lượng tốt. Vì vậy, bạn nên tìm chỗ mua hàng có nguồn gốc xuất sứ rõ ràng. Mình thấy chảo gang của hãng Lodge (Mỹ) có chất lượng rất tốt, và được bán khá rộng rãi ở Việt Nam.
Thứ hai là kích cỡ của chảo. Tiêu chí này tuỳ thuộc vào nhu cầu của mỗi người. Mình chọn chảo có đường kính 23cm, chảo đủ to để xào nấu. Có kích cỡ lớn hơn là 26cm, lòng chảo cũng sâu hơn, thích hợp cho hộ gia đình nhỏ. Có một số kích cỡ nhỏ hơn như 8, 12, 16cm, etc.
Địa điểm mua uy tín cũng rất quan trọng khi bạn quyết định mua chảo gang, vì đó là một khoản đầu tư cho căn bếp của mình. Bạn có thể mua nồi, chảo gang và các phụ kiện hãng Lodge chính hãng tại lodgecastiron.vn hoặc mua tại hệ thống đại lý Gofood.vn hoặc đến trực tiếp cửa hàng tại:
- Cơ sở 1: 413 Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội
- Cơ sở 2: The Butcher Shop: 161 Trung Kính, Cầu Giấy, Hà Nội
Sau bài viết này, mong bạn sẽ lựa chọn cho mình chiếc chảo gang phù hợp. Dù phải săn sóc kĩ càng hơn chút nhưng chảo qang thực sự đã chinh phục mình. Nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong căn bếp của mình. Bạn hãy coi chảo gang như một khoản đầu tư nho nhỏ, cần được gìn giữ và nuôi dưỡng!
36 bình luận
Anh oi chao gang tranh men co can toi dau khong
Nồi tráng men gốm rồi thì không cần tôi dầu bạn nhé 😉
Cho mình hỏi sau khi tôi xong lần 1, lau chảo gang xong có phải rửa nước nóng +muối sạch lớp dầu tôi cũ xong lại tôi lại không hay bôi thêm 1 lớp dầu mới và cho vào lò nước/ tôi lần 2
Không bạn ơi, bạn cứ tiếp tục tôi thêm dầu bạn nhé, không cần rửa đâu bạn 😀
Anh ơi giữa chảo gang của Lodge và chảo của Stub thì loại nào tốt hơn ạ. Anh có thể so sánh ưu nhược điểm của 2 thương hiệu này giúp e được không ạ ? Em cảm ơn anh ạ
Theo như mình được biết thì 2 điểm khác biệt lớn nhất của 2 dòng này là dòng của Stub cao cấp hơn khi được tráng gốm, vì vậy giá thành cao hơn. Với nồi chảo gang đã được tráng gốm thì bạn không cần phải chăm sóc gì nhiều, có thể nói là tiện hơn chảo gang đen của Lodge. Chất lượng của 2 hãng này đều tốt. Vì vậy nếu ngân sách của bạn dư dả thì bạn cứ lựa chọn Stub bạn nhé 😀
Anh ơi anh mua bát đĩa ở đâu nhìn đẹp và chất lượng thế, em cũng muốn mua một bộ dùng ở nhà
À, bát đũa đồ gốm mình hay qua mấy cửa hàng gốm ở Hà Nội mua như Trại Cá, gốm rêu, hàng xén để mua bạn à 😀
Bạn ơi, vậy là chảo gang đen này k dùng được cho bếp từ , mà phải dùng chảo gang tráng men gốm mới dượcc ạ?
Chảo gang dùng được mọi loại bếp bạn ơi
Bạn có thể nói sơ qua sự khác nhau của nồi gang trắng và gang đen được không? Mình có cái nồi gang trắng mà ko biết dùng để làm bánh mỳ có ổn không
Ở Việt Nam, mình thấy nồi gang trắng đa số là nhôm tái chế lại nên mình nghĩ dùng nồi gang đen vẫn an toàn và thích hợp làm bánh mì hơn. Bạn có thể đọc thêm về chảo gang và nồi gang đen ở đây nhé: https://ducankitchen.com/tan-man-doi-dieu-ve-chao-gang-cach-toi-dau-cho-chao/
chảo này có thể làm món bánh xèo hay bánh cuốn bằng chảo không bạn,
chị định mua loại này nhưng sợ ko dùng đc như các loại chảo chống dính khác
Chào bạn, để làm bánh xèo thì mình nghĩ chảo này khá phù hợp, bạn nhớ tôi dầu kĩ cho chảo là được 😀
Chào anh, bạn em có nấu cháo bằng nồi gang, mà 3 ngày đầu nấu bị ra màu đen vào cháo. Cho em hỏi như vậy có ảnh hưởng đến sức khỏe khi ăn ko. Và làm như thế nào để hết màu đen khi nấu ah. Cảm ơn anh
Chào bạn, mình có dùng chảo mới mua thì không thấy hiện tượng như này. Bạn thử kiểm tra xem nồi gang có phải nồi có chất lượng tốt không, sau đó tôi dầu xong dùng thử 1,2 lần xem còn hiện tượng đó không bạn nhé, Mình nghĩ khi có màu đen vào cháo như vậy thì tốt nhất không nên dùng đồ ăn đó bạn à.
Cho e hỏi là khi e tôi dầu thì sau đó thấy chảo bị dính dính như keo. Vậy là em làm sai bước nào a.
Sau khi tôi xong mà chảo có cảm giác dính dính như keo thì có thể là do bạn lúc bôi dầu lên bề mặt chảo thì lượng lại nhiều quá. Khi tôi thì bạn chỉ cần bôi một lớp mỏng thôi, tôi vài lần thì chảo sẽ chống dính rất tốt. Nếu bị dính thì bạn cho chảo vào lò thêm một thời gian nữa nhé.
Muon mua bo chao noi gang du kich co loai tot chi giup minh dc lien he … de dc mua san pham tot tu gang …. tks ban nieu vua gui email cho ban
Chào bạn,
Bạn có thể mua nồi gang chất lượng tốt của hãng Lodge qua bên này bạn nhé: http://cook.kitchenart.vn/lodge/
Như vậy là chảo này luôn bị dính mỡ? Sờ vào kiểu nHẫy nhẫy?
Không phải đâu bạn ơi, khi tôi dầu thì đó trở thành một lớp chống dính tự nhiên cho chảo rồi. Dĩ nhiên là chống dính tốt thì chảo sẽ bóng nhẫy bạn à.
Cám ơn bài viết của Đức!
Mình tôi chảo bằng bếp ga thì cũng bôi dầu đều hết chảo rồi đặt lên vỉ nướng úp mặt lòng chảo xuống phải không bạn? Mình cũng nướng chảo trên bếp 1 tiếng luôn hả bạn? Với lại mình để lửa nhỏ hay lớn?
Chào bạn,
Đúng rồi bạn ơi, khi nước bằng bếp thì bạn cũng làm tương tự nhé, nhưng mình nghĩ bếp ga thì bạn nên để chảo trên 1 cái vỉ sẽ ổn hơn. Lửa vừa khoảng 180-200 độ C là được bạn à 😀
Mình tôi bằng dầu lạc đươc chứ ạ? Với cả mình dùng chức năng nướng của lò vi sóng được k? Vì mình k có lò nướng. Bếp thì dùng bếp từ nên k bôi dầu cả đáy chảo xong đặt lên được
Bạn có thể sử dụng dầu lạc để tôi bạn nhé. Còn bạn không nên sử dụng chảo gang trong lò vi sóng, sẽ không an toàn đâu. Nếu có bếp từ thì bạn có thể tạm tôi dầu mặt trong, hoặc bạn có thể tìm mua chảo gang có tráng men gốm để sử dụng, tuy giá thành sẽ đắt hơn.
Dạ mình cảm ơn bạn ạ
Không có gì bạn ơi 😉
Đọc mà nể chủ thớt lắm luôn!
Cảm ơn bạn nhiều nhé 😀 Có thời gian bạn ghé Blog của mình đọc thêm nha!
Hiện nay người ta hay bảo dùng dầu ăn thực vật không chịu được độ nóng cao không nên dùng để chiên. Tôi thấy có loại dầu gạo họ bảo có thể để chiên. Vậy theo bạn dùng loại gì thì phù hợp. Cảm ơn bạn
Chào bạn, tuỳ loại dầu mà có điểm bốc khói khác nhau. Có khá nhiều dầu chịu được nhiệt cao như dầu dừa tinh luyện hay dầu quả bơ, etc. Bạn có thể dùng dầu lạc để chiên sơ bạn nhé.
Dầu nau an,hay dầu oliu dc ko b
Được bạn nhé 😀
Cảm ơn bạn vì sự chia sẻ này.
Không có gì bạn ơi 😀